Naar meer gerichte participatieve veredelingsprogramma’s van tomaat en yacon

Ons voedselsysteem staat onder druk door klimaatverandering, ziektes en oorlog. Tegelijk zijn duizenden zeldzame gewassen met uitsterven bedreigd. De agrobiodiversiteit is op enkele decennia verdwenen. De achteruitgang van de agrobiodiversiteit is een probleem erkend binnen het biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro en ‘the sustainable development goals of the United Nations’.

Er zijn maatregelen nodig om al die diversiteit terug op het veld (en in het groenterek) te krijgen, willen we in de toekomst voldoende buffermogelijkheden hebben bij een onvoorspelbaar klimaat. Dit kan aangepakt worden door lokale veredelingsprogramma’s op te richten en de burger bij dit proces te betrekken. Het huidige yacobat project (www.yacobat.be) vormt de basis voor de realisatie van een lokale community based (of participatief) veredelingsproject. Hier zijn groepen van liefhebbers, telers, scholen en wetenschappers opgezet rond de veredeling en verwerking van bataat en yacon. Recent werd met enkele partners ook een veredelingsprogramma voor robuuste plaagresistente buitentomaten opgestart.

Ondanks de sterke betrokkenheid van heel wat partijen is wetenschappelijke bijstand nodig om bepaalde parameters in het veredelingsproces op te volgen en het selectieproces gerichter uit te voeren. Bij tomaat is er heel wat aandacht naar ziekteresistentie tegen Phytophthora, bij yacon is de inhoud aan fructo-oligosacchariden (FOS) een van de belangrijkste parameters.  

De focus van dit project is dan ook tweeledig: optimalisatie van een test om Phytophthora resistentiegenen in tomatenplanten op te sporen gebaseerd op moleculaire merkers, en HPLC optimalisatie om binnen Vives de FOS gehaltes van nieuwe yacon selecties te kunnen bepalen.