De publicatie ‘Naar jouw Amerika en terug’ (Pelckmans) reconstrueert een stukje Amerikaanse en Belgische geschiedenis: de grote trek naar Amerika, het ongebreidelde optimisme van de Jazz Age, de depressie die erop volgde, de oorlog en de collaboratie en tenslotte het naoorlogse herstel.
Aan de hand van de onlangs gevonden correspondentie en foto’s, getuigenissen, artikels uit de krant en de literatuur, archiefmateriaal en herinneringen reconstrueren de auteurs het leven van Anna Remmerie. Anna is de grootmoeder van de broers Steven en Peter Debaere uit Brugge. Beiden zijn afkomstig van Kortrijk maar Steven woont al lang in Brugge en Peter in Charlottesville (VS). Steven is docent in het studiegebied onderwijs van campus Brugge.
In ‘Naar jouw Amerika en terug’ volgen de auteurs het (on-)gewone leven van een meid die haar eigen beslissingen neemt in bewogen tijden en ons op die manier een spiegel voorhoudt. Als ongeschoolde 21-jarige vrouw uit een West-Vlaams vlassersdorp stapte Anna Remmerie in 1921 op de SS France en vertrok naar Amerika. In de herfst van 1932 kwam ze terug. (Ze overleed in 1979 in het Kortrijkse). Al is de huidige context anders, toch staan vele kernvragen uit haar tijd (ongelijkheid, racisme, globalisering en migratie) nog altijd ter discussie. Haar verhaal vermengt zich met dit onverteerd verleden.
Alleen al de families en instanties waarvoor Anna werkt, maken haar tocht een buitengewone reis in de tijd. Bij haar vertrek is ze in Parijs de meid van de familie Hennebique. François Hennebique was een visionair en pionier van het gewapend beton. Hij leidde een succesvol, internationaal ontwerpbureau in Parijs en Brussel en was rond de eeuwwisseling in Amerika actief.
Bij haar aankomst in New York werkt Anna voor het Belgian Bureau. Die katholieke non-profitorganisatie ving sinds 1913 Belgische migranten en oorlogsvluchtelingen op en fungeerde als een schakel in Hoovers ‘Relief for Belgium’. Daarna dient ze de New Yorkse high society. Bij de Butlers (de haute finance: Smith-Barney) zien we haar in hun zomerverblijf aan de Jersey Shore en in hun winterverblijf in het zuiden van het land.
Terug naar Bissegem
Voor de economische depressie is Anna dan de keukenmeid van de steenrijke bedrijfsadvocaat van Sullivan & Cromwell die rond de eeuwwisseling het Panamakanaal negotieerde. Bij het uitbreken van de crisis trekt ze naar Long Island. In 1932 komt ze terug naar haar geboortestreek. Ze huwt een vlashandelaar en vestigt zich in Bissegem, een vlascentrum en tegelijk een haard van ‘de nieuwe orde’. Ze sticht een gezin en neemt geleidelijk aan afscheid van Amerika.
Het boek is de speurtocht van twee broers aan beide kanten van de oceaan met een scherp oog voor de sociale, economische en culturele context. Ze schetsen de immigratie en de moeizame integratie van de tussendekpassagiers uit Europa in de Nieuwe Wereld. Het milieu van witte meiden die aan de rand van zwart Harlem wonen, wordt in kaart gebracht, en eveneens het gesegregeerde zuiden van de winterplantage van de Butlers. New York voor en na de crisis passeert de revue, evenals het door de depressie geteisterde thuisfront en de Vlamingen van Anna’s geboortestreek die hun misplaatste hoop stellen in de nieuwe orde.
Aanpak
Het verhaal is geschreven als een lange brief aan en voor hun grootmoeder. Zoals men aan iemand met een falend geheugen zijn eigen levensverhaal vertelt en hoopt dat die niet vergeten zal wie hij is en wat hij allemaal meemaakte. Beide broers schrijven samen in de ‘wij-vorm’. Pas in de epiloog ‘ontdubbelen’ ze dit perspectief en geven ze meer duiding bij hun eigen inbreng en motivatie.
Het boek bevat veel origineel en verrassend fotomateriaal. Dit vormt een belangrijk en integraal onderdeel van het boek. In de tekst worden bepaalde foto’s grondig geanalyseerd.
Het boek zal bij een breed publiek belangstelling wekken. De thema’s van migratie, racisme en globalisering zijn nu meer dan ooit relevant. Bovendien is er een groeiend verlangen om achter het gangbare ‘discours’ van de geschiedenis te kijken en expliciet meerdere persoonlijke invalshoeken te benadrukken (zie Geert Maks boek ‘De Eeuw van mijn Vader’). Er is een honger om minder gekende standpunten te verkennen. Het verhaal probeert het perspectief van een meid te vertellen. Het werpt een ander licht op de wereld rondom ons.
Biografie
Peter Debaere (Kortrijk, 1965) is econoom en heeft de E. Thayer Bigelow Research Chair aan de Darden Business School (University of Virginia) in Charlottesville. Hij is een expert in globalisering en de economie van water. Hij publiceert over internationale handel, multinationals, watermarkten en waterschaarste. Peter Debaere studeerde Germaanse filologie, filosofie en economie in Kortrijk, Leuven en Keulen, en promoveerde aan de University of Michigan. Hij legde studiebezoeken af aan de universiteiten van Berkeley, Kiel, Southhampton en bij het IMF. Sinds 1993 leeft hij in de Verenigde Staten.
Steven Debaere (Kortrijk, 1964) is historicus en docent geschiedenis aan de lerarenopleiding van Hogeschool VIVES campus Brugge. Steven Debaere studeerde geschiedenis en bibliotheekwetenschappen in Kortrijk en Leuven. Hij publiceert didactische artikels over allerlei historische onderwerpen waaronder de Europese Unie. Eerder gaf hij les in het middelbaar onderwijs en was hij een medewerker van het Europa Centrum Ryckevelde.
Voorstelling
De voorstelling van het boek vindt plaats op woensdag 9 november ’22 om 20 uur in campus Brugge Xaverianenstraat. Auteur Dirk Musschoot (‘Wij gaan naar Amerika)’ gaat in gesprek met beide auteurs over ‘Naar jouw Amerika en terug.’ Dit gebeurt i.s.m. Boekhandel De Reyghere.
Inschrijven via: https://info.pelckmans.be/boekvoorstelling-naar-jouw-amerika-en-terug/