Op vrijdag 21 februari 2020 opent in VIVES Roeselare het zorgethisch lab sTimul. Meer dan 130 000 mensen in Vlaanderen hebben te kampen met dementie. Wil je graag eens ervaren wat dit doet met deze mensen en hoe zij hun omgeving ervaren? Het doel van sTimul is om zorgverleners, leidinggevenden en studenten via inleving en reflectie actief aan te sporen om zich in de plaats te stellen van de zorgontvanger, bijvoorbeeld door hen te laten ervaren wat het is om dementie te hebben, verplaatst te worden in een tillift of eten te krijgen wanneer je blind bent. Het ijkpunt van wat goede zorg is, wordt dus niet bepaald door de zorgverlener, maar wel door de zorgontvanger.
Deze reflectie wordt op diverse manieren gestimuleerd, o.a. door gebruik te maken van hoogtechnologische VR brillen. Via een VR bril kunnen zorgverleners ervaren wat het is om te leven met dementie. Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van instaptheater als een vorm van ervaringsleren. Een ethische kwestie wordt in scène gezet. Vervolgens wordt er aan het publiek gevraagd of zij suggesties hebben om de situatie op een andere manier aan te pakken.
Daarnaast wil sTimul ook handvaten aanreiken voor zorgethisch leiderschap. sTimul wil leidinggevenden in de zorg stimuleren om zich meer in het perspectief te plaatsen van de zorgontvanger en hen aanmoedigen om deze visie door te geven binnen de organisatie waar ze actief zijn.
Op die manier wil sTimul een win-win situatie creëren: zowel de zorgontvanger als zorgverlener hebben veel baat bij deze zorgbenadering. Zo getuigt een zorgontvanger “Het deed zoveel deugd als iemand toch eens op mijn bed kwam zitten en oogcontact maakte, met me praatte, wanneer ik voelde dat dat contact uit het hart kwam. Ik ben elke zorgverlener die dit deed ontzettend dankbaar. Het zijn zij die mij genezen hebben. Niet de pillen, de stralen, de chemo of de chirurg zijn mes. Door dat contact vermenselijkte ik terug en kon ik als persoon terug uit mijn ziekte groeien”.
Ook voor de zorgverleners is deze zorgbenadering erg deugddoend. Ann Lammens (coördinator sTimul) stelt: “Het doet je als zorgverlener goed om zo te werken. Je verliest net je energie en arbeidsvreugde wanneer je routinematig werkt of wanneer de relatie met de cliënt niet goed zit”. sTimul is er dan ook van overtuigd dat deze aanpak in de toekomst cruciaal zal zijn om het knelpuntberoep van o.a. verpleegkundigen opnieuw aantrekkelijker te maken.
sTimul wil zorgverleners dus actief aanmoedigen om te luisteren naar de zorgontvangers, de zorg op hen af te stemmen en een dieper contact te leggen zodat ze een partner worden in de zorgrelatie. Theo Royers (socioloog) benoemt het als volgt: “Elke danser weet dat een dans houterig blijft zolang de partners gefocust zijn op het correct uitvoeren van basispassen en variaties. Krachtig en vloeiend wordt een dans pas wanneer beide partners elkaar vinden en hun bewegingen op elkaar afstemmen. Het is niet anders in de zorgrelatie”.
Ann Lammens, coördinator van sTimul, sluit zich hierbij aan: “Daarin zit precies het waardevolle van zorgethiek. Het gaat erom de zorg uit te voeren met aandacht en verantwoordelijkheid, je telkens af te vragen of wat je biedt wel de goede zorg is. Bij routinematig werken, verlies je dat besef. We veronderstellen dan dat we het goede voor iemand doen, maar weten we het wel zeker?”.