7 tips om kinderen vlot te laten omgaan met sociale media en games tijdens de vakantie

Uit onderzoek blijkt dat de schermtijd van onze kinderen steil omhoog gaat tijdens vakantieperiodes. Veel ouders vragen zich af hoe ze daar het best mee om kunnen gaan. Tom Termote, expert online mediawijsheid bij Hogeschool VIVES, geeft zeven concrete tips om de vakantie goed in te zetten.

1. Beperk de schermtijd in samenspraak met je kind

Het is belangrijk om goede afspraken te maken met je kind over schermtijd. Uit het Apestaartjarenonderzoek van 2022 blijkt dat ongeveer 25% van de kinderen onder de twaalf meer dan vier uur spendeert aan gamen en social media op hun smartphone. 45% van de jongeren tussen de twaalf en achttien jaar spenderen meer dan 4u per dag achter hun scherm op niet-schooldagen. Tom Termote, docent New Technologies binnen de bachelor elektronica-ICT van Hogeschool VIVES: “Het spreekt voor zich dat meer dan drie uur schermtijd per dag absoluut niet gezond is. Dat is veel te veel. Beperk de schermtijd, heb er samen aandacht voor en leer je kind met mate consumeren.”

2. Vervelen is toegestaan

Vakantieperiodes brengen een nieuw ritme voor onze jongeren. Dat brengt soms verveling met zich mee. Volgens Tom Termote is er niets mis mee dat onze kinderen zich soms vervelen. “Verveling brengt rust voor ons brein. Je kind kan op die manier de vele prikkels van het schooljaar verwerken. Een kind zal zich door verveling vrolijker en beter gaan voelen. Het gaat een kamp bouwen, oud speelgoed bovenhalen, skeeleren… In veel gevallen heeft iedereen vandaag de dag vlot toegang tot een tablet of smartphone, waardoor we ons veel minder vervelen.”

3. Ga met het gezin op digitale detox

Niet enkel kinderen hebben last van overdaad aan schermtijd, ook veel ouders worstelen ermee. “Een verlofperiode is een ideaal moment om even te detoxen,” zegt Tom. “Probeer om je smartphone enkele dagen uit te schakelen. Je zal merken dat dat heel moeilijk is. Je lichaam is ondertussen immers gewend (om het woord ‘verslaafd’ niet te noemen) aan de dopamine die vrijkomt bij elke melding of bekeken TikTok. Lukt het echt niet, haal dan desnoods de Nokia 3310 terug boven en grijp naar een boek, ga wandelen, geniet van een moment aan de zee.”

4. Durf grenzen te stellen

Tom wil daarmee zeker niet gezegd hebben dat onze kinderen niet meer mogen gamen of actief zijn op sociale media. “Beide zijn een fijn tijdverdrijf. Alleen moeten we beseffen dat heel wat van die media ontworpen zijn om steeds opnieuw onze aandacht te trekken. Het is perfect normaal om als ouder grenzen te stellen aan het gamegedrag van jouw kinderen, al gebeurt dat nog veel te weinig. Woedeaanvallen bij kinderen die moeten stoppen met gamen zijn een eerste signaal dat je kind er te afhankelijk van aan het worden is. Als dat gebeurt, kan je een time-out tijd afspreken. 48 uur zonder scherm na een incident is een goede eerste stap.”

5. Weet wat je kinderen doen

Het is belangrijk om als ouder op de hoogte te zijn van de media die je kinderen consumeren. Tom: “Je ziet vaak kinderen met een hoofdtelefoon naar filmpjes kijken. De eindeloze stroom aan content prikkelt hen en stimuleert hen om verder te kijken. Ouders weten vaak niet precies waar hun kinderen naar kijken. Influencers die je kind wijsmaken dat vrouwen minderwaardig zijn aan mannen? Ze bestaan en zijn vaak enorm populair bij de jeugd. Uiteraard heeft de grootste groep  influencers enkel goede intenties, maar daar hebben we geen zicht op als we alles uit handen geven. Neem de proef op de som. Laat je kinderen de filmpjes van hun influencers streamen naar de televisie in de woonkamer en kijk met hen mee. Het is goed om als ouder met je kinderen mee te kijken en hen er kritische vragen over te stellen. Waarom dragen ze bepaalde kledij? Waarom kopen ze een specifiek product? Waarom zegt een persoon iets?”

6. Geef het goede voorbeeld

Tom Termote gaf dit academiejaar meer dan 50 sessies rond mediawijsheid in verschillende middelbare scholen, zowel voor jongeren als specifiek voor ouders. “Bij de sessie voor ouders viel op dat we het als volwassenen ook heel moeilijk hebben om onze toestellen minder te gebruiken. We kunnen het onze kinderen natuurlijk niet verbieden als we zelf niet het goede voorbeeld geven. Het kan leuk zijn om uitdagingen te organiseren met je kinderen. Probeer bijvoorbeeld op bepaalde dagen om ter minst schermtijd te halen. Ook heel leuk is om bij een feest met vrienden een doos te plaatsen aan de ingang. Iedereen stopt er, zonder uitzondering, zijn smartphone in. Mensen kunnen dan nog op hun smartphone, maar enkel als ze dat buiten doen, in een aparte zone. Het doet volwassenen en kinderen nadenken over hun afhankelijkheid van het toestel en brengt interessante gesprekken naar boven.”

7. Blijf op de hoogte en verken de tools van de toekomst

Volwassenen worden soms afgeschrikt door nieuwe technologieën als ChatGPT. Vaak heeft dat te maken met de angst voor het onbekende: ze weten niet goed wat ze ermee moeten aanvangen. “Artificiële intelligentie kent al volop ingang bij onze jeugd,” zegt Tom. “Verken zelf ook de nieuwe tools. Surf naar de ChatGPT-website, log in en ga op verkenning. Een goede eerste stap is om inspiratie op te doen voor jouw aankomende reis. Vraag ChatGPT om in een straal van 30 kilometer rond jouw bestemming activiteiten te zoeken die leuk zijn om samen met jouw kinderen te doen en om een weekplanning op te maken. Dat is een goed vertrekpunt om verder te experimenteren. Op die manier ben je jezelf al aan het trainen in het gebruik van de nieuwe technologieën en kan je er met je kinderen over in gesprek gaan.”

Zelf een sessie reserveren voor jouw middelbare school?

Boek Tom Termote voor een van zijn sessies rond mediawijsheid op tom.termote@vives.be.

In het aanbod:

• Eerste graad middelbaar onderwijs
• Tweede graad middelbaar onderwijs
• Derde graad middelbaar onderwijs
• Ouders

Na de lezing voorziet Tom graag tijd voor vragen en groepsgesprekken.